خانواده واحد بنیادین جامعه و کانون اصلی رشد و تعالی انسانی است و به تجربه ثابت شده کودک در محیط و فضای خانوادگی سالم بهتر رشد می‌کند و تکامل و تعالی می یابد.

فرزندانی که در محیط خالی از عشق و دلبستگی خانوادگی تربیت و بزرگ شوند در معرض بحرانهای عاطفی و روحی بسیاری قرار خواهند گرفت . بنابراین با وصف آنکه موسسات خیریه قانونا موظف به نگهداری کودکان بی سرپرست هستند مقنن با تصویب مقررات قانونی خاص سرپرستی کودکان بی سرپرست را تحت شرایطی به زوجین بدون فرزند واگذار می‌کند تا آنان در دامان پرمهر و عطوفت پدر و مادر مجازی خود پرورش یافته و بتوانند در آینده پذیرای مسوولیتی خطیر در جامعه اسلامی باشند. 

مفهوم فرزند خواندگی 

هر زن و شوهر مقیم ایران در صورت توافق با یکدیگر می توانند سرپرستی طفل صغیر را بعهده بگیرند مشروط بر آنکه منافع مادی و معنوی طفل را تامین کنند . 
شرایط زوجین برای فرزند خواندگی 
1 – پنج سال تمام از تاریخ ازدواج آنها گذشته و آنها در این مدت صاحب فرزندی نشده باشد . 
2 – سن یکی از آنها حداقل 30 سال تمام باشد . 
3 – زوجین سابقه محکومیت کیفری موثر نداشته باشد . 
4 – هیچ یک از زوجین محجور نباشند. 
5 – زوجین صلاحیت اخلاقی داشته باشند . 
6 – زوجین یا یکی از آنها امکان مالی برای نگهداری کودک بی سرپرست را داشته باشد . 
7 – هیچیک از آنان مبتلا به بیماری واگیر صعب العلاج نباشند . 
8 – معتاد به الکل ، مواد مخدر و یا سایر اعتیادات مضر نباشد . 


شرایط طفلی که به سرپرستی واگذار می شود

1 – سن طفل کمتر از 12 سال باشد. 
2 – هیچیک از والدین و یا جد پدری کودک شناخته نشده یا در قید حیات نباشد و یا آنکه از کودکانی باشند که به موسسات خیریه سپرده شده و سه سال تمام پدر و مادر یا جد پدری او مراجعه نکرده باشند. 


دادگاه صالح و نحوه اعطای سرپرستی به زوجین متقاضی کودک 

دادگاه صالح برای رسیدگی ، دادگاه خانواده محل اقامت متقاضی است و دادگاه در دو مرحله به تقاضای فرزند خواندگی رسیدگی و مبادرت به صدور رای می کند. 

1 – صدور قرار برای دوره آزمایشی : 

دادگاه پس از بررسی جهات اخلاقی و مادی زوجین چنانچه آنها را صالح تشخص دهد قراری تحت عنوان سرپرستی آزمایشی زوجین صادر و کودک را موقتا به آنان تحویل می دهد و در مدت آزمایش چنانچه دادگاه در اثر تحقیقات زوجین را صالح برای سرپرستی کودک تشخیص ندهد می تواند قرار صادره را فسخ نماید و البته زوجین نیز در مدت آزمایشی می توانند انصراف خود را از سرپرستی کودک اعلام کنند. 

2 – صدور حکم سرپرستی دایم :

چنانچه دادگاه زوجین را از جهات اخلاقی و مادی واجد شرایط تشخیص دهد و زوجین نیز به ترتیب اطمینان بخشی هزینه تربیت و نگهداری و تحصیل طفل را تا سن بلوغ وی فراهم کنند دادگاه مبادرت به صدور حکم سرپرستی دایمی نموده و مراتب به اداره ثبت احوال ابلاغ تا شناسنامه ای با مشخصات زوجین و طفل تحت سرپرستی صادر و به آنان تحویل شود. 
توضیح آنکه خروج از کشور طفلی که به سرپرستی آزمایشی واگذار شده منوط به موافقت دادستان محل خواهد بود. 

موارد فسخ حکم سرپرستی 

1 – تقاضای دادستان از دادگاه در صورت سوء رفتار و عدم صلاحیت زوجین . 
2 – تقاضای سرپرست بعلت سوء رفتار کودک یا از دست دادن استطاعت مالی . 
3 – توافق کودک با سرپرست پس از رسیدن به سن قانونی یا موافقت سرپرست با والدین واقعی کودک . 

نکات ضروری از این قانون 

1 – باردار شدن زوجه یا تولد کودک در خانواده سرپرست موجب فسخ حکم سرپرستی نخواهد بود. 
2 – چنانچه زوجین به دلایل پزشکی نتوانند صاحب فرزند شوند از بند 1 و 2 شرایط زوجین برای فرزند خواندگی معاف خواهند بود. 
3 – وجوه و اموالی که زوجین به طفل تحت سرپرستی خود صلح نمودند در صورت فوت طفل به زوجین تملیک خواهد شد . 
4 – متقاضیان فرزند خواندگی با رعایت این قانون و در صورت واجد شرایط بودن می توانند فرزندان متعددی را سرپرستی کنند . 
5 – در فرزند خواندگی کودک از حیث احوال شخصیه وارث و وصیت تابع عادات و قواعد مذهبی پدر و مادر خواهد بود . 
6 – دعوی مطروحه دعوی غیرمالی است . 

در ذیل نمونه ای از دادخواست تکمیل شده جهت اطلاع آورده می شود : 

مواد قانونی 

1 – مواد 1 الی 17 از قانون حمایت از کودکان بدون سرپرست مصوب 1353. 
2 – قانون اجازه رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیرشیعه در محاکم مصوب 1312 . 


برگ دادخواست به دادگاه عمومی 

محل اقامت شهر – خیابان – کوچه – شماره - پلاک شغل نام پدر نام خواندگی نام مشخصات طرفین 
مشخصات زوجین در این قسمت نوشته می شود. 
خواهان 
1 – دادستان دادسرای عمومی2 – موسسه خیریه ای که طفل بی سرپرست در آنجا نگهداری می شود. خوانده 
مشخصات وکیل زوجین در صورتی که وکیل داشته باشند. وکیل یا نماینده قانونی 
تقاضای صدور حکم فرزندخواندگی تعیین خواسته و بهای آن 


1 – فتوکپی عقدنامه 2 – مدارک پزشکی دائر بر نازائی 3 – مدارک مربوط به استطاعت مالی 4 – مدارک مربوط به صلاحیت اخلاقی (عدم سوء پیشینه – استشهادیه محلی) 5 – فتوکپی وکالتنامه در صورت داشتن وکیل) دلایل و منضمات دادخواست 


ریاست محترم دادگاه عمومی احتراما به استحضار می رساند اینجانبان خواهانهای فوق مدت …. سال است که ازدواج کرده‌ایم و با توجه به مدارک پزشکی که ضمیمه است تاکنون صاحب فرزندی نشده ایم به موسسه کودکان بی سرپرست مراجعه و کودک دختر / پسر ….ماهه ای را با نام انتخاب و علاقمند به نگهداری و حضانت وی هستیم ، نظر به اینکه از صلاحیت اخلاقی و مالی طبق مدارک پیوست برخوردار می باشیم تقاضای صدور حکم بر فرزندخواندگی مورد تقاضا است.
محل امضا – مهر – انگشت 

شعبه دادگاه عمومی رسیدگی فرمایید . نام و نام خانوادگی مقام ارجاع کننده تاریخ / / امضا شماره و تاریخ ثبت دادخواست شماره

منبع :  dadsetani.ir